Yeniden Düşünmek: Afet Sonrası Geçici Yaşam Alanlarının İyileştirilmesi Öğrenci Fikir Yarışması

YARIŞMANIN AMAÇ VE KAPSAMI

Tarihsel süreç içerisinde yaşadığımız kültür havzası sel, heyelan, yangın ve deprem gibi birçok doğal afete maruz kalmıştır. Bu noktada 20. yüzyılın başından itibaren ülkemizde gerçekleşen depremler sonucunda 140.000’e yakın insan hayatını kaybetmiş ve çok sayıda insan bu depremlerden doğrudan etkilenmiştir.

6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli oluşan iki büyük deprem sonucunda 11 şehrimizde büyük yıkımlar meydana gelmiş ve bu depremlerden kurtulan milyonlarca insan ya farklı şehirlere göç etmiş ya da bölgede kurulan geçici yaşam alanlarında (çadır kent, konteyner kent vb.) yaşamlarını sürdürmektedirler. Depremden etkilenen vatandaşlarımızın bu geçici yaşam alanlarında en az 1 sene yaşayacakları yetkililer tarafından ifade edilmektedir.

Yarışmanın konusu, bu geçici yaşam alanlarının mevcut mekânsal potansiyellerinin yeniden değerlendirilmesini amaçlayan tasarım önerilerinin geliştirilmesi olarak belirlenmiştir. Yarışmacılardan ilk olarak, yaşamış olduğumuz son depremden dolayı oluşan olağan dışı durumun oluşturduğu geçici düzene ilişkin kurulan mekânsal bileşenlerin incelenmesi beklenmektedir. Ardından insanların ikamet etmekte olduğu bu geçici yaşam alanlarındaki gündelik yaşam ilişkilerini ve fiziksel unsurlarını sorgulamaları istenmektedir. Bu çerçevede mekânsal unsurların geliştirilmesi yoluyla değişen yaşam akışı ve gündelik yaşam ilişkilerinin ‘iyileştirilmesine’ yönelik çözüm önerilerini geliştirmeleri beklenmektedir.

Mimarlık Araştırmaları Derneği (MİMARDER) olarak 31 Mart-2 Nisan tarihleri arasında bölgedeki afet sonrası geçici yaşam alanlarını incelemek üzere Gaziantep, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay illerini kapsayan bir teknik gezi düzenlenmiştir. Veri toplama tekniği olarak gözlem, görüşme ve içerik analizi tekniklerinin kullanıldığı bu süreçte alandaki durumun birinci kaynak veriler doğrultusunda saptanmasına gayret edilmiştir. Yürütülen bu araştırma sürecinden elde edilen bulgular, yarışmanın programı ve içeriğinin ana hatlarına yansıtılmıştır. Bu noktada, bölgede yer alan geçici yaşam alanlarının düzenine dair temel kodlar çıkarılmış ve bu durum yarışma için üretilen “temsili/temsil edici yarışma alanına” yansıtılarak katılımcılara sunulmuştur.

YARIŞMANIN TÜRÜ ve ŞEKLİ

Mimarlık Araştırmaları Derneği (MİMARDER) tarafından düzenlenen, TC ve KKTC’deki fakültelerinde mimarlık/tasarım/güzel sanatlar fakültelerinde eğitim gören lisans ve lisansüstü öğrencilerinin katılabileceği serbest, ulusal ve tek kademeli öğrenci mimari fikir projesi yarışmasıdır.

YARIŞMANIN KONUSU, YERİ ve PROGRAMI

I. KONU

Yarışmada halihazırda afet sonrasında hem fiziksel çevre hem de sosyal doku açısından kayıplar yaşayan depremzedelerin kalıcı konutları inşa edilene kadar ikamet edecekleri geçici yaşam alanlarına odaklanılması hedeflenmektedir. Bu alanları bağımsız konteyner birimleri olarak kendi içerisinde ele almak yerine bu konteyner birimlerinin kendi aralarındaki ilişkiler, alandaki diğer mekânsal unsurlar (yardım çadırları, etkinlik mekanları vb.) ve yakın çevresinde yer alan yapılı çevre (ulaşım/erişim, alanın çevresindeki kamusal alanlar/mekanlar ile ilişkisi vb.) bütünündeki ilişkilerinin irdelenmesi amaçlanmaktadır. Bu noktada mekânsal kalitenin iyileştirilmesi yoluyla “sosyal etkileşimi güçlendiren”, “uygulanabilir”, “kapalı”, “yarı açık ve açık” mekânsal öneriler sunularak farklı eylemlere ve kullanım durumlarına olanak sağlayan tasarım önerilerinin geliştirilmesi beklenmektedir.

II. YER

Şartnamenin 1. bölümünde de bahsedildiği üzere geliştirilen fikirlerin mevcut geçici yaşam alanlarındaki durumun iyileştirilmesi konusunda genel çerçevede katkı sağlaması hedeflenmektedir. Bu noktada bölgede kurulan/kurulmakta olan ve belirli bir geçici yaşam alanına odaklanmak yerine bu alanları temsil eden yerleşim düzenine dair ilişkiler tespit edilmiş ve yarışma için “temsil edici” bir mekânsal yerleşim düzeni oluşturulmuştur.

III. PROGRAM

MİMARDER tarafından gerçekleştirilen teknik gezide özellikle gündelik yaşam ve bölgede yaşayan insan hikâyelerinin izi sürülmüştür. Bu noktada bölgedeki geçici yaşam alanlarında ikamet eden farklı kullanıcı gruplarının mekânsal ihtiyaçlarına yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Katılımcıların, yarışma dosyasında kendileri ile paylaşılan yaşam alanındaki duruma yönelik fikir önerileri geliştirmeleri beklenmektedir. Devletin arazi ve altyapısını hazırlayıp halkın hizmetine sunmuş olduğu geçici yaşam alanlarında temel fiziksel ihtiyaçların (barınma, yemek vb.) karşılandığı gözlemlenmiştir. Diğer taraftan farklı kullanıcı profillerinin ihtiyaçlarının karşılanması için belirli mekânsal iyileştirmelere gereksinim duyulduğu tespit edilmiştir. Geliştirilmesine ihtiyaç duyulan mekânsal bileşenler başlıca aşağıda sıralanmaktadır:

• Deprem bölgesindeki bazı şehirlerde eğitim-öğretim faaliyetlerinin durmasından dolayı özellikle çocuk ve gençler için eğitim mekânları ve öğrenim çevreleri
• Çocuklar için oyun alanları o Halkın gündelik ihtiyaçlarına ilişkin mevcut mekanlara entegre küçük eklentiler (çamaşır kurutma, eşya depolama vb.)
• Bölgede ikamet eden üretken gruplar (zanaatkârlar, sanatçılar vb.) üretim faaliyetlerini devam ettirebilecekleri ve bu üretim bilgisini gençlere aktarabilecekleri üretim mekânları/atölyeler
• Gündelik hayatlarının tamamını bölgede geçiren insanlar (çocuklar, işini kaybedenler, ev hanımları, yaşlılar, engelliler vb.) için üretim, eğitim ve etkinlik mekânları
• Geçici yaşam alanları sakinlerinin bir araya gelebilecekleri, etkinlik düzenleyebilecekleri, farklı zaman dilimlerinde farklı kullanıcı gruplarına hizmet edebilecek esnek kurguya sahip yarı açık, açık sosyal etkileşim/aktivite alanları
• Bu noktada yarışma kapsamında mevcutta yer alan geçici yerleşim alanlarındaki mekânsal unsurların iyileştirilmesi amacıyla aşağıda sıralanmakta olan konularda önerilerin geliştirilmesi hedeflenmektedir:

A. YAŞAM ÜNİTELERİ

• Konteyner birimleri arası ilişkiler
• Farklı aile büyüklükleri için mevcut yerleşim düzenine/ modülasyonuna yönelik iyileştirme önerileri

B. MÜŞTEREK (ORTAK KULLANIM) MEKÂN ve ALAN KULLANIMI

• Müşterek mekânların düşünülmesi
• Müşterek kullanımlar için açık ve yarı açık alanların düşünülmesi
• Sosyalleşme alanlarının düşünülmesi
• Çeşitli üretim/öğrenim mekânlarının önerilmesi/geliştirilmesi (zanaat ve atölye alanları vb.)
• Mevcut konteyner ünitelerine eklenti yapılarak mekânsal çeşitliliğin arttırılması

* Yarışmada önerilen fikirlerin konteyner kentlerin mevcut fiziksel ve sosyal gerçekliği göz önünde bulundurularak geliştirilmeleri beklenmektedir.

**Yarışmacılardan alanda yaşayan farklı yaş gruplarının (çocuk, genç, yaşlı vb.) ihtiyaçlarını dikkate almaları önerilmektedir.

***Fonksiyonel ve mekânsal açıdan esnek kullanım önerilerinin geliştirilmesi tavsiye edilmektedir.

**** Yarışmacılar önerecekleri senaryo bağlamında yukarıda sıralanmakta olan unsurlara yönelik öneriler geliştirebilecekleri gibi kendilerinin belirlemiş olduğu durumlara ilişkin öneriler de geliştirebilirler.

***** Yarışma konusu hakkında katılımcılara yararlı olması için konuya ilişkin literatürde yer alan araştırmalar ve örneklerin bulunduğu bir dosya hazırlanmıştır. İlgili dosyaya, öğrencilerle paylaşılan “Yarışma Dosyaları” başlıklı Google Drive dosyası altındaki “Örnek Çalışmalar” klasöründen erişim sağlanabilir.

YARIŞMAYA KATILIM KOŞULLARI

• Yarışmaya Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki üniversitelerde mimarlık/tasarım/güzel sanatlar fakültelerinde öğrenim gören lisans/lisansüstü öğrencileri bireysel ya da grup olarak katılabilmektedir. Ekip olarak katılım durumlarında yukarıdaki alanlarda öğrenim gören öğrencilerin ekipte bulunması koşuluyla diğer disiplinlerde yer alan öğrenciler de ekip üyesi olarak yarışmaya katılım gösterebilirler.
• Yarışmaya bireysel veya ekip olarak katılım sağlanabilir.
• Katılımcılar yalnızca bir proje ile katılım sağlayabilirler.
• Yarışmaya katılan her projede özgünlük ve daha önce başka bir yerde yayınlanmamış olma koşulu aranmaktadır.
• Yarışma şartnamesinde belirtilen Yarışma Takvimi’ne tüm katılımcıların dikkat etmesi ve belirtilen tarihlere uymaları beklenmektedir.
• Yarışmaya katılım ücretsizdir.

JÜRİ ÜYELERİ

A. DANIŞMAN JÜRİ ÜYELERİ

• Burak Pak (Prof. Dr., Altering Practices for Urban Inclusion (Alt_Shift) Araştırma Grubu)
• Ayfer Bartu Candan, (Doç. Dr., Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü)
• Fatih Yazıcıoğlu (Doç. Dr., İTÜ Mimarlık Fakültesi)
• Yasin Bağcı (Mimar, Atölye Lokal Mimarlık & MİMARDER)
• Murat Acar (Dr., Şehir Plancısı, Şehirli Derneği)

B. SEÇİCİ KURUL ÜYELERİ

• Yüksel Demir (Prof. Dr., İTÜ Mimarlık Fakültesi)
• Ahmet Gün (Dr. Öğr. Üyesi, İTÜ Mimarlık Fakültesi & MİMARDER)
• Oral Göktaş (Mimar, So? Mimarlık)
• Emre Can Yılmaz (Mimar, Az-Uz Mimarlık)
• Derya İyikul (Mimar, Superpool)
• Muhammed Ziya Paköz (Doç. Dr., İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü)
• Gülşen Aytaç (Prof. Dr., İTÜ Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü)

C. YEDEK KURUL ÜYELERİ

1. Elif Belkıs Öksüz (Dr. Öğr. Üyesi, Kahramanmaraş İstiklal Universitesi)
2. Halil Durmuş (Mimar, EAA & MİMARDER)

D. RAPORTÖRLER

• Ömer Faruk Tekin (Araş. Gör., İZÜ)
• Esin Özkılıç (Öğr. Gör., İKÜ)

E. ORGANİZASYON EKİBİ

• Abdullah Beyazıtoğlu, Ahmet Gün, Ahmet Selam Küçük, Atakan Çavuş, Barış Aksan, Burak Ergül, Emirhan Özmen, Emre Aydın, Halil Durmuş, Tahir Özdemir, Yasin Bağcı

YARIŞMACILARIN UYMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUKLARI ESASLAR

• “Proje Dosyasının” herhangi bir yerinde proje sahibini belirten bir ibare ya da işaret bulunmamalıdır.
• Dijital kimlik dosyasının veya içeriğinin eksik olması durumunda; seçici kurul kararı ile tutanağa geçirilerek proje değerlendirme dışı bırakılır.
• Projelerin şartnamede belirtilen teslim günü ve saatini geçmeyecek şekilde gönderilmesi zorunludur.
• Yarışmaya gönderilen projelerin özgün, başka bir yerde yayınlanmamış ve eğitim sürecinde dönem projesi olarak üretilmemiş olma şartı aranmaktadır.
• Bu durumun aksinin tespiti ve bu tespitin jüri üyelerinin çoğunluğu tarafından onaylanması halinde, proje diskalifiye edilir. Proje ödül kazandıysa, ödülün tamamı yarışma organizasyonuna iade edilir.

YARIŞMACILARA VERİLECEK BİLGİ VE BELGELER

• Yarışma Şartnamesi
• Yarışma alanına ait dwg formatında dosya ve .skp uzantılı 3B model.
• Referans Kaynaklar (Örnek uygulamalar, literatürde yer alan çalışmalar, geçici yaşam alanları ile ilgili içerikler
• Belgelere ulaşmak için tıklayınız.

YARIŞMACILARDAN İSTENECEKLER

I. Sunum İçeriği:

• Proje alanının sınırları, verilen vaziyet planında tanımlanmıştır.
• Alana dair tasarım müdahaleleri verilen sınırlar içinde geliştirilecektir. Öğrenciler arzu ederse orta ve uzun vadede, verilen alanın dışındaki bölgeye yönelik (potansiyel gelişme/büyüme alanı) büyüme senaryosuna ilişkin öneriler de geliştirebilir.
• Proje alanı sınırları içinde yer alan mevcut konteynerların ve diğer bileşenlerin (yardım çadırları, oyun parkı vb.) sayılarının korunması önerilmektedir. Ancak öğrenciler geliştirecekleri özgün öneriler çerçevesinde bu sayıda –alanın mevcut dinamiklerini gözetilerek- belirli bir sınıra kadar esnek bir yaklaşımda bulunabilir.
• Öğrenciler önerilerini sunacakları temsil yöntemi (2 boyutlu çizim, 3 boyutlu model/maket görselleri, anlatımı destekleyici diyagramatik ifadeler vb.) konusunda serbesttirler.

II. Başvuru Belgeleri:

a. Kimlik Formu: Bireysel veya ekip katılımlarında katılım şekline göre doldurulacak başvuru formunun eksiksiz, hatasız doldurulmuş, imzalanmış ve taranmış hali,

b. Yarışma Şartları Kabul Belgesi: Her ekip üyesi tarafından hatasız doldurulmuş, imzalanmış ve taranmış hali,

c. Öğrenci Belgesi: Bireysel başvurularda öğrencinin, ekip katılımlarında ekip lideri ve ekip üyelerinin Öğrenci İşleri bölümü ya da e-devlet üzerinden alacağı öğrenci belgesi, taranmış ya da doküman hali,

III. Yarışma Paftaları

En fazla 2 adet A1 pafta –düşey (JPEG formatında ve 300 dpi çözünürlükte)

IV. Proje Açıklama Raporu:

Geliştirilen tasarım önerisine dair yaklaşımları açıklayan, en fazla 500 kelimelik rapor A4 kağıt boyutunda dijital metin formatı ile de teslim edilmelidir.

V. Proje Dosyası:

Sunum paftalarını ve proje açıklama raporunu içeren tek bir PDF dosyası teslim edilmelidir. (max. 100 mb. boyutunda). Öğrenciler eğer video vb. farklı formatlarda projelerini desteklemek isterlerse ilgili temsillerin erişim bağlantıları (Link, QR Kod vb.) PDF dosyasında iletilmelidir.

TESLİM ŞEKLİ ve SUNUM TEKNİĞİ

Yarışmacılar en fazla 2 adet A1 dikey hazırlanmış sunum paftası ile yarışmaya dijital olarak katılabilirler. Paftaların sağ üst köşesinde 5 rakamdan oluşan 2 cm yüksekliğinde tekrarlı olmayan (12345, 54321 gibi) rumuz yer almalıdır.

KİMLİK ZARFI¹

• Şartname içinde yer alan Katılımcı Kimlik Formu (EK.1)
• Ekip içinde yer alan tüm yarışmacıların Mimarlık/Tasarım/Güzel Sanatlar Fakültelerinde öğrenimlerini sürdürdüklerine dair öğrenci belgesi (e-devlet üzerinden alınan belgeler geçerlidir)
• Yarışmacıların yarışma şartlarını kabul ettiğine dair Yarışma Şartları Kabul Belgesi (EK.2)

YARIŞMA TAKVİMİ

• Yarışmanın ilanı : 11 Nisan 2023, Salı
• Soru sorma için son tarih : 24 Nisan 2023, Pazartesi, Saat: 17:00’a kadar
• Yanıtların ilanı : 28 Nisan 2023, Cuma
• Son Başvuru Tarihi : 12 Haziran 2023, Pazartesi, Saat: 17:00’a kadar
• Jüri Değerlendirmesi Başlangıcı : 19 Haziran 2023, Pazartesi
• Sonuç İlanı : 26 Haziran 2023, Pazartesi
• Kolokyum ve ödül töreni : Daha sonra ilan edilecektir.

TASARIMLARIN TESLİM YERİ ve ŞARTLARI

Yarışmacılardan hazırladıkları belgeleri (dijital proje dosyası ve dijital kimlik belgesi) içeren ana bir dosya üretmeleri ve bu dosyayı “RUMUZ” adları ile isimlendirip “.zip” veya “.rar” formatına dönüştürdükten sonra WETRANSFER’e yükleyerek, bağlantı linkini iletisim.mimarder@gmail.com adresine göndermeleri beklenmektedir. Wetransfer linkinin “transfer bağlantısı alın” seçeneği ile alınması gerekmektedir.

I. DİJİTAL PROJE DOSYASI:

• Proje paftaları ve dijital dosya isimlendirmelerinde için 5 rakamdan oluşan bir rumuz belirlenecektir.
• Paftalar 200 dpi çözünürlükte JPEG dosyası olarak kaydedilmelidir.
• A1 pafta, ismi “RUMUZ_PROJE DOSYASI” olan bir klasöre atılmalıdır.

II. DİJİTAL KİMLİK DOSYASI:

• Proje Dosyası dışında Kimlik Dosyası başlığında belirtilen içerikler “RUMUZ_KİMLİK DOSYASI” olarak isimlendirilmiş bir klasöre atılmalıdır.
• “RUMUZ_PROJE DOSYASI” ve “RUMUZ_BAŞVURU KİMLİK DOSYASI” sadece ‘RUMUZ’ ile isimlendirilmiş bir klasörün içine atılmalıdır.
• Bu klasör (RUMUZ) “.zip” veya “.rar” formatına dönüştürüldükten sonra WETRANSFER’e yüklenerek, bağlantı linki iletisim.mimarder@gmail.com adresine gönderilmelidir. Wetransfer linkinin “transfer bağlantısı alın” seçeneği ile alınması gerekmektedir.
• Teslimin kapanmasını takip eden 24 saat içinde raportörlük tarafından dosyaların teslim alındığına dair bir geri bildirim e-postası yarışmacılara iletilecektir. Bu sürecin gerçekleşmediği teslimler dikkate alınmayacaktır.

YARIŞMANIN ÖDÜLÜ

Yarışma kapsamında eşdeğer nitelikte beş ödül verilecektir. Eşdeğer ödül kazanan her ekibe 7.500 TL ödül² verilecektir.

PROJELERİN SERGİLENME YERİ ve KOLOKYUM

Kolokyum Tarihi ve Sergi Yeri: İTÜ Mimarlık Fakültesi’nde olacaktır. Tarih ve yer daha sonra “mimarder.org” adresinden ilan edilecektir.

YAYIN VE TELİF HAKKI

Müellifler isimlerinin belirtilmesi koşulu ile projelerinin her türlü yayınlama, sergilenme ve uygulanma hakkını Mimarlık Araştırmaları Derneği’ne devretmiş olacaktır. Eser sahibi yarışmaya katılmakla eserinin sergide sergilenmesini ve yarışma dolayısıyla yapılacak yayında eserinin yer almasını önceden kabul etmiş sayılır.

Mimarlık Araştırmaları Derneği yarışmada dereceye giren eserler ile ilgili yapacağı yazılı ve görsel yayınlar, sergilemeler için eser sahiplerine ayrıca bir ödemede bulunmaz. Bu kapsamda eser sahipleri, hiçbir hak ve alacak talebinde bulunmayacaklarını peşinen beyan ve kabul ederler.

Yarışma katılımcıları şartnamede yazan tüm maddeleri kabul etmiş sayılır.

YARIŞMA SONUÇLARININ İLAN ŞEKLİ

Seçici kurul değerlendirmesi tamamlandıktan sonra yarışma sonuçları Haziran ayının üçüncü haftasında, www.mimarder.org adresinde yayınlanacaktır.

SORU VE CEVAPLAR

Yarışma takviminde belirtilen 24 Nisan Pazartesi günü saat 17:00’a kadar iletisim.mimarder@gmail.com mail adresine sorular iletilebilecektir ve cevaplar 28 Nisan Cuma günü www.mimarder.org adresi üzerinden yayınlanacaktır.

ŞARTNAME EKLERİ

Görsellere ve ilgili belgelere Google Drive bağlantı adresinden ulaşabilirsiniz.

(2) Yukarıda yazılı ödül tutarları, değerlendirme sonuçlarının ilanından sonra, yarışmacılara en geç 30 gün içinde net olarak ödenecektir.